Nog een stapje dichter bij de afschaffing van de Senaat!
Vandaag is een belangrijke dag. We bespreken vandaag de afschaffing van de Senaat, een wetsvoorstel dat ik mee ingediend heb en waarvoor ik hoop dat we de 2/3de meerderheid halen.
Als Senaatsvoorzitter heb ik de eerste stappen genomen vorige legislatuur, maar een instelling van bijna 200 jaar oud kan je niet op drafje afschaffen. Er zijn verschillende stappen nodig volgens de Grondwet. En vandaag zetten we de finale laatste stap.
We doen dit over partijgrenzen heen, dat zou trouwens eens wat meer mogen gebeuren in de politiek. Vandaag sta ik op de schouders van vele liberalen die me vooraf gingen en die hebben gepleit over de afschaffing.
Ken je deze nog. “Net zoals de stemplicht is het tweekamerstelsel een anachronisme, destijds in het leven geroepen om de belangen van de hoogste burgerij en de adel te beschermen. Vandaag wordt het vooral in stand gehouden om de politieke klasse van nutteloze mandaten te voorzien.”
Aan het woord is Guy Verhofstadt, in het Eerste Burgermanifest van 1991. Het toont aan dat sinds de jaren negentig liberalen in zowat elk institutioneel debat dezelfde fundamentele gedachte hebben herhaald: instellingen zijn geen doel op zich. Ze zijn geen erfgoed dat we koste wat het kost moeten behouden omdat het ooit, op een bepaald moment in de geschiedenis, nuttig was.
In een moderne democratie draait het om wat werkt, niet om de vorm. Om resultaten, niet om tradities. En om burgers, niet om structuren. Die benadering is eigen aan mijn partij en loopt als een blauwe draad door elke staatshervorming sinds de jaren 90. Terwijl sommigen de neiging hadden om instellingen te verdedigen omdat ze “er nu eenmaal zijn”, vertrok Open Vld altijd van dezelfde vraag: welke instelling maakt ons bestuur beter, eenvoudiger, transparanter en efficiënter voor de burger?
Dat is geen ideologisch dogma, maar een consistent en pragmatisch kompas. Het maakte dat wij zonder taboes konden kijken naar het federale bestel, ook wanneer dat betekende dat we kritische vragen moeten stellen bij de rol van instellingen waarin onze eigen mandatarissen zetelden.
Doorheen die jaren hebben mijn liberale voorgangers daar ook naar gehandeld. Tijdens verschillende staatshervormingen rolden we de rol van de Senaat steeds verder terug, en in 2014 schaften we het bicameralisme de facto al af - alleen de instelling zelf doen verdwijnen was toen politiek nog niet haalbaar.
Dat werk heb ik willen afmaken. In de vorige legislatuur zochten en vonden we een ruime hervormingsmeerderheid in de twee Kamers. Meteen na de verkiezingen dienden we het voorstel voor de definitieve afschaffing in. Dat was niet makkelijk als Voorzitster van de Senaat: je bent het gezicht en het uithangbord van de instelling. Maar het was wel nodig.
Ik ben er fier op dat we die hervorming vandaag kunnen realiseren. Het is een stap die ons politieke systeem eenvoudiger, transparanter en meer toekomstgericht maakt. En persoonlijk ben ik dankbaar dat ik als voorzitter van de Senaat de kans heb gehad om deze instelling waardig te leiden, én tegelijk mee te werken aan een systeem dat op termijn sterker wordt zonder haar.
